Steeds meer gebouwen staan gedurende lange tijd leeg
Slechts minder dan 1 procent van de gebouwen in Vlaanderen staat leeg, maar het zijn er wel steeds meer. In een jaar tijd is de langdurige leegstand met 19 procent toegenomen. Er blijken wel belangrijke verschillen tussen de steden te zijn.
Hoe erg is het gesteld met de langdurige (minstens een jaar) leegstand van woningen en bedrijfsgebouwen in Vlaanderen? Zelfs voor de Vlaamse overheid lijkt het zeer moeilijk om daar een eenduidig beeld van te krijgen, blijkt uit een vraag van Vlaams Parlementslid Mercedes Van Volcem (Open VLD) aan minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V). Eén is ding is zeker: de langdurige leegstand is in een jaar tijd sterk gestegen. De moeilijke economische context is daar niet vreemd aan.
Op basis van de gemeentelijke registers (samengebracht door het Agentschap Wonen-Vlaanderen) stonden in mei 2014 17.404 woningen en kleine bedrijfsruimten leeg. Dat is een stijging met 19 procent tegenover een jaar eerder. Woningen en bedrijfsruimten worden samen gerapporteerd omdat ze, zeker in de stadskernen, in de praktijk soms moeilijk te onderscheiden zijn. Volgens het departement Ruimte stonden daarnaast ook nog eens 2.356 grote bedrijfsgebouwen van meer dan 500 m² (+9%) leeg.
Marginaal maar hardnekkig
Langdurige leegstand blijft een vrij marginaal, maar hardnekkig verschijnsel in Vlaanderen. Het gaat in totaal om minder dan 1 procent van alle gebouwen. Ter vergelijking: volgens het kadaster zijn er in Vlaanderen 2,6 miljoen panden, waarvan 2,1 miljoen huizen, 113.000 appartementsgebouwen en 85.000 handelspanden. Een deel van de leegstand duikt op in de statistieken om redenen die niet verontrustend en meestal tijdelijk zijn, zoals de verkoop van een ouderlijke woning in het kader van een erfenis.
Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen leegstand op korte en op langere termijn. Voor de woningmarkt is het wenselijk dat 2 à 3 procent van alle woningen kort leeg staat om te vermijden dat mensen in paniek beginnen te kopen of te verhuren en er te weinig wordt gerenoveerd. Voor commerciële marktsegmenten zoals kantoren en retail is sprake van een markt in evenwicht bij een leegstand van 6 procent. Voor toplocaties van winkels is dat dan weer maar 2 procent.
De cijfers vertonen sterke lokale verschillen. Bijna een derde (5.266) van de leegstaande woningen en kleine bedrijfsruimtes in Vlaanderen bevindt zich in de provincie West-Vlaanderen. De leegstand is er met 45 panden op 10.000 inwoners dubbel zo hoog als elders in Vlaanderen. Dat mag niet zomaar worden toegeschreven aan de markt van de kustappartementen. Roeselare (97 panden per 10.000 inwoners) voert de lijst van de leegstand in de 13 Vlaamse centrumsteden aan. Ook Kortrijk (37) scoort minder goed, maar net de kuststad Oostende (11) en Brugge (6) komen zeer goed weg.
Van de grotere gebouwen (meer dan 500 m²) staan er in Vlaams-Brabant met 2,5 panden per 10.000 inwoners beduidend minder leeg dan in andere provincies. Die noteren een leegstand van 3,1 à 4,2 panden per 10.000 inwoners. Bij de grote panden gaat het in totaal om 554 ha (5.540.000 m²). In vierkante meter was er een toename met 18 procent in een jaar tijd. En die trend was vrij goed gespreid over alle provincies.
Het klopt dus niet echt dat er geen bedrijfsgebouwen meer te vinden zijn. Dat wil daarom nog niet zeggen dat ze nog geschikt zijn. 42 procent van de leegstaande oppervlakte bevindt zich in de provincie Antwerpen. Met de haven en de belangrijke logistieke as Brussel-Antwerpen hoeft dat niet te verbazen. In verhouding tot de bevolking staan evenwel in geen enkele andere centrumstad minder grote gebouwen leeg dan in Antwerpen.
De overheidsdienst Wonen-Vlaanderen houdt geen gegevens bij over het gemeentelijk heffingsbeleid. ‘We schatten die inkomsten op 20 miljoen euro per jaar’, zegt Jan Leroy van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). ‘In verhouding tot de 4 miljard euro aan inkomsten bij de gemeenten is dat een peulschil. Voor de eigenaars van een leegstand pand kan de rekening aardig aantikken. Een leegstandsheffing stijgt vaak progressief met de jaren.’
Minister Schauvliege wil deze regeerperiode het leegstandbeleid aanpassen . Het is nog niet duidelijk welke richting het zal uitgaan.
Sint-Niklaas kampioen
Nergens in de grote steden in Vlaanderen is er meer langdurige leegstand dan in Sint-Niklaas. Voor grotere panden (meer dan 500 m²) voert Sint-Niklaas de lijst aan met 13 lege gebouwen per 10.000 inwoners. Dat is maal factor 21 ten opzichte van de leegstand in Antwerpen. Voor woningen en kleine bedrijfsruimtes moet de hoofdstad van het Waasland met 72 leegstaande panden per 10.000 inwoners alleen Roeselare (97) laten voorgaan.
Sint-Niklaas heeft vooral te kampen met leegstand van winkels, zowel grote als kleine. In 2013 stond 39 procent van de 658 winkels in de binnenstad leeg. De capaciteit van het Waasland Shopping Center (32.000 m²) is bijna even groot als die van het centrum van de stad. Slechts 1,5 procent staat daar leeg.
In Hasselt en Brugge zijn er nauwelijks lege woningen of kleine bedrijfsruimtes. Antwerpen, Gent en Mechelen hebben relatief gezien de minste leegstand in grote bedrijfsruimtes.
Gerelateerde artikels
Hoeveel verdient je bank op je hypothecaire lening?
Weet je echt hoeveel je hypothecair krediet kost? Wanneer je een lening onderschrijft, vergoedt de bank zichzelf voor haar diensten en om het risico op wanbetaling te compenseren. Deze marge heeft zijn weerslag op je rentevoet, die je kan onderhandelen met je bankier. Ontdek hoeveel je bank verdient aan je hypothecaire lening en hoe je betere voorwaarden onderhandelt.
Zonnepanelen ook in 2021 rendabel!
Groene energie is een blijver. Ook in 2021 levert investeren in zonnepanelen een positieve bijdrage aan zowel het klimaat als je portefeuille. Zo zijn er vanaf dit jaar opnieuw subsidies voor nieuwe installaties en kan het wegvallen van de terugdraaiende teller je financieel voordeel opleveren, aangezien het prosumententarief in dat geval ook wegvalt!
Onderhoudstips: maak je terras klaar voor de lente!
De lente is in het land. Kan je terras na de winter nog een opknapbeurt gebruiken vooraleer je er lekker kan vertoeven? Dan is een grondige reiniging geen overbodige luxe! Met deze tips geniet ook jij in geen tijd van de heerlijke lentezon!
Dit moet je weten over de nieuwe regels rond woonkwaliteit in Vlaanderen!
Sinds 1 januari laatstleden geldt er in Vlaanderen een nieuw decreet rond de kwaliteit van woningen. Dat is onder andere van belang als je een woning (ver-)huurt. Wat moet je daarvan weten? Wat riskeer je als een woning verhuurt die niet aan de normen voldoet?
Dankzij onze unieke aanpak en sterke zelf ontwikkelde technologie staat Oximo garant voor een snelle en transparante verkoop. Benieuwd wat er allemaal komt kijken bij de verkoop van je huis? Wij adviseren je graag.
